Pa bryd ac ymhle i gofrestru marwolaeth
Yng Nghymru a Lloegr mae’n ofynnol i chi, fel rheol, gofrestru marwolaeth o fewn pum diwrnod. Mae’n well mynd i’r swyddfa gofrestru yn yr ardal lle y bu i’r ymadawedig farw, neu fel arall gall gymryd yn hirach i gael y dogfennau sydd eu hangen arnoch a gall hyn oedi’r angladd.
Cymerir tua hanner awr i gofrestru marwolaeth. Gallech orfod gwneud apwyntiad ymlaen llaw. Cewch hyd i fanylion cyswllt y swyddfa gofrestru yn y llyfr ffôn lleol neu gallwch chwilio ar-lein isod.
Pwy all gofrestru marwolaeth
Os bu farw’r ymadawedig mewn tŷ neu ysbyty, gall y canlynol gofrestru’r farwolaeth:
- perthynas
- rhywun a oedd yn bresennol pan fu’r ymadawedig farw
- rhywun sydd yn byw yn y tŷ
- swyddog o’r ysbyty
- y person sy’n gwneud y trefniadau gyda’r trefnwwyr angladdau
Gellir cofrestru marwolaethau a ddigwyddodd yn unrhyw le arall gan:
- berthynas
- rhywun a oedd yn bresennol pan fu’r ymadawedig farw
- y person ddaeth o hyd i’r corff
- berson yn gyfrifol am y corff
- y person sy’n gwneud y trefniadau gyda’r trefnwyr angladdau
Cofrestrir y rhan fwyaf o farwolaethau gan berthynas. Fel arfer byddai’r cofrestrydd ddim ond yn caniatáu rhywun arall os nad oes perthynasau ar gael.
Genedigaeth farw
Fel arfer rhaid cofrestru genedigaeth farw o fewn 42 diwrnod, ac ar yr hwyraf o fewn tri mis. Fel rheol gellir gwneud hyn yn yr ysbyty neu yn y swyddfa gofrestru leol.
Dogfennau a gwybodaeth fydd eu hangen arnoch
Dogfennau
Pan fyddwch yn cofrestru marwolaeth, bydd angen i chi fynd â’r canlynol efo chi:
- Tystysgrif feddygol yn nodi beth achosodd y farwolaeth (wedi ei harwyddo gan ddoctor)
Ac, os ar gael:
- tystysgrif geni
- tystysgrif priodas neu bartneriaeth sifil
- cerdyn meddygol GIG (NHS)
Gwybodaeth
Bydd angen i chi ddweud y canlynol wrth y cofrestrydd:
- enw llawn yr ymadawedig pan fu farw
- unrhyw enwau blaenorol a ddefnyddiwyd, gan gynnwys cyfenw cyn priodi
- dyddiad geni a man geni’r ymadawedig (tref a gwlad os cawsant eu geni yn y DU a gwlad os cawsant eu geni dramor)
- eu cyfeiriad olaf
- eu swyddogaeth
- enw llawn, dyddiad geni a swyddogaeth priod neu bartner sifil sydd yn goroesi
- a oeddent yn cael pensiwn y wladwriaeth neu unrhyw fudd-dal wladwriaeth arall
Dogfennau a Chymorth
Os na chynhelir post mortem, bydd y cofrestrydd yn rhoi’r canlynol i chi:
- tystysgrif ar gyfer claddu neu amlosgi (sef y ‘ffurflen werdd’) yn rhoi caniatâd i’r corff gael ei gladdu neu wneud cais i’r corff gael ei amlosgi
- tystysgrif cofrestru marwolaeth (ffurflen BD8), a gyhoeddir am resymau nawdd cymdeithasol os oedd yr ymadawedig yn cael pensiwn y wladwriaeth neu fudd-daliadau (darllenwch y wybodaeth ar y cefn, cwblhewch a’i dychwelyd os yw’n berthnasol)
Byddwch yn medru prynu un neu fwy o dystysgrifau marwolaeth ar yr adeg hon (mae’r pris yn amrywio o un awdurdod lleol i’r llall). Bydd angen yr rhain gan yr ysgutor pan fyddant yn ymdrin â materion yr ymadawedig.
Bydd y cofrestrydd yn rhoi llyfryn i chi hefyd o’r enw ‘Beth i’w wneud wedi marwolaeth’, gyda chyngor ar ewyllysiau, angladdau a chymorth ariannol. Gallwch lawrlwytho copi isod.
Gallech orfod dweud wrth nifer o adrannau ac asiantaethau gwahanol am y farwolaeth. Gall y cofrestrydd roi cyngor i chi ynglŷn â sut i wneud hyn. Mae rhai awdurdodau lleol wedi cychwyn cynnig gwasanaeth newydd i roi cymorth i chi gofrestru marwolaeth, a bydd y cofrestrydd yn gwybod a yw hwn ar gael yn eich ardal chi.
Os bydd angen post mortem, bydd y crwner yn cyhoeddi unrhyw ddogfennau fydd eu hangen arnoch cyn gynted â phosib wedyn.
Os oes camgymeriad mewn cofnod marwolaeth, gellir newid neu ychwanegu manylion. Yn ddelfrydol dylai’r person a gofrestrodd y farwolaeth drefnu hyn gyda’r swyddfa ble cofrestrwyd y farwolaeth. Gallech orfod dangos tystiolaeth i ddangos fod camgymeriad wedi ei wneud.